Familiegeschiedenis JANSSEN
Start | Welke nationaliteit? | Jonge vaandeldragers | Fotogalerij | Contact
Start | Welke nationaliteit? | Jonge vaandeldragers | Fotogalerij | Contact
Inhoudsopgave
De eerste en tweede generatie: van Helden naar Tegelen
De derde generatie:
Andreas Janssen
Pottenbakkers
De vierde generatie:
Josephus Laurentius
Janssen
Joseph Engels
De vijfde generatie:
Andreas Arnoldus Janssen
Naar Deventer
De pottenbakkerij
De zesde generatie
De zevende generatie
De achtste generatie
De familie Koolhof
De familie Engels
De familie Bernards
Andere zijtakken
Overige informatie
Andreas Arnoldus Janssen
Andreas Arnoldus is op 22 november 1850 te Tegelen geboren. Hij woont
met zijn ouders aan de Dorpsstraat (nu Grotestraat 54). In zijn
kindertijd gaat hij naar de enige lagere school in Tegelen. Nu staat op
dezelfde plaats aan de Grotestraat 142 de Sint Josefschool. Vlak naast
de familie Janssen woont de familie Engels, zij wonen ook aan de
Dorpsstraat (nu Grotestraat 58). Later zullen deze families
verstrengeld raken. Van de jeugd van Andreas Arnoldus weten we niet veel. Of hij van zijn vader Josephus Laurentius het klompenmakers vak heeft geleerd is niet duidelijk. We vinden pas informatie over hem op het moment dat hij op het nieuwe bedrijf van Joseph Engels aan de Haandert werkt als pottenbakkersknecht.
Nadat zijn baas tijdens een noodlottige ongeval in juli 1874 om het leven komt, blijft Andreas Arnoldus werkzaam op het bedrijf.
De jonge weduwe Sibilla Adelgunda Stinkes geeft op 31 januari 1875 geboorte aan haar zoon Joseph.
"Als een man of vrouw uit een pottenbakkersgezin overlijdt, gebeurt het herhaaldelijk dat de overgeblevene zeer snel hertrouwt, soms al na vijf weken."
{bron: Drs. M.P.H.M Dings : ‘Tegelen in de Franse tijd 1794-1814’ (1987)}
Ook tussen de jonge weduwe en eigenaresse van de pottenbakkerij Sibilla Stinkes en pottenbakkersknecht Andreas Arnoldus Janssen ontluikt de liefde. Op 28 mei 1876 – toch nog bijna twee jaren na het overlijden van Joseph Engels – treden zij in het huwelijk. Zij 34 jaren oud, hij pas 25. Volgens de trouwakte van de gemeente Tegelen staat Andreas Arnoldus ingeschreven als pottenbakker (dus niet meer als pottenbakkersknecht) en Sibilla zonder beroep (dus niet (meer) als eigenaresse van het pottenbakkersbedrijf).
Hun huwelijk is vruchtbaar: hoewel Sibilla al ‘op jaren’ is geeft zij nog geboorte aan zes kinderen, vier dochters en twee zonen. De oudste vijf worden te Tegelen geboren, de jongste in Deventer. Chronologisch gaat het om:
| Maria Anna Margaretha | geb. 17 maart 1877 (T) | overl. 7 juni 1967 (D) |
| Jacob Joseph Johannes | geb. 24 oktober 1878 (T) | overl. 15 oktober 1954 (D) |
| Margaretha Wilhelmina | geb. 21 juni 1880 (T) | overl. 22 mei 1964 (D) |
| Josephina Adelgunda Paulina | geb. 25 mei 1882 (T) | overl. 6 maart 1962 (R) |
| Jacobus Willem Andries | geb. 17 juli 1884 (T) | overl. 19 oktober 1957 (D) |
| Helene Appolinia | geb. 9 februari 1887(D) | overl. 27 juni 1958 (D) |
{D = Deventer, T = Tegelen, R = Raalte}
Sibilla krijgt te Deventer haar laatste kind op 45-jarige leeftijd. Met Joseph uit haar eerste huwelijk en zes kinderen uit haar tweede huwelijk heeft zij een groot gezin te bestieren.
"Uit het feit dat Sibilla in 1875 en 1876 het octrooigeld voor het graven van potklei betaalt, kunnen we afleiden dat zij het bedrijf in die jaren leidt. Vanaf 1877 betaalt Andreas Arnoldus het octrooigeld en dat maakt het aannemelijk dat hij door zijn huwelijk de status van zelfstandig ondernemer verwerft en de pottenbakkerij van de familie Engels voortzet. Het laatste jaar waarover gegevens over de betaling van octrooigeld beschikbaar is, is 1883, en dan wordt Janssen nog steeds vermeld.
In april 1886 vertrekt het gezin naar Deventer. Hun pottenbakkerij zal omstreeks die tijd gesloten zijn. De vooruitzichten voor de Tegelse pottenbakkersnijverheid zijn in deze tijd niet al te rooskleurig, terwijl in Deventer aan het eind van de 19de eeuw op aardewerkgebied een levendige bedrijvigheid heerst, waardoor aan meer dan 100 mensen werk wordt verschaft."
{bron: Ad Bogers, Twan Emst: Sjerfkes, nieuwe inzichten in het Nederrijns keramisch verleden van een aantal Noord- en Midden-Limburgse plaatsen (2003)}
In het archief van de gemeente Deventer vinden we inderdaad een inschrijving van het hele gezin Janssen op 29 april 1886. Andreas Arnoldus Janssen, zijn echtgenote Sibella (in het Deventer document staat Sibella in plaats van Sibilla) Adelgunda Stinkes, Stinkes' zoon Joseph Jacob Engels en vijf kinderen Janssen worden tegelijkertijd ingeschreven. Sibilla is enkele maanden later zwanger van haar jongste dochter Helene, die op 9 februari 1887 in Deventer wordt geboren.
Op het moment van inschrijving registreert de gemeente Deventer de volgende gegevens:
Kerkgenootschap: RK
Beroep: hoofd
Vak: pottenbakker
Waar het gezin heeft gewoond, is wat onduidelijk, zie de bijlage.
Onderstaand fragment uit een brief van de heer Denessen aan Jan Janssen, kleinzoon van Andreas Arnoldus, gedateerd 12 mei 1983 werpt een ander licht op deze verhuizing.
“Hij had ook een ‘Herberg Janssen Stinkes’, hij was een populaire man in Tegelen, een bekende en had een goede zaak, potten- en buizenfabriek. Zijn bijnaam is Pothaus Drees (pothaus of pothuus is de plaats waar klei wordt bewaard of bewerkt). Drees had teveel kennissen en aanloop en oponthoud dat hij niet veel tijd meer had voor de zaak en pakte zich op en ging naar Deventer werken bij de gresbuizenfabriek Laurillard of zoiets. In Tegelen heeft de vrouw met knegten nog een jaar gewerkt, toen is ze ook naar Deventer gegaan.”
{bron: brief van de heer Denessen aan aan Jan Janssen, kleinzoon van Andreas Arnoldus, gedateerd 12 mei 1983. De heer Denessen heeft de beschreven informatie van zijn vader die – geboren in 1856 – bevriend was met Andreas Arnoldus.}
Het zijn dus niet alleen de vooruitzichten voor de Tegelse pottenbakkersnijverheid in de tachtiger jaren van de 19de eeuw maar ook persoonlijke motieven die Andreas Arnoldus doen besluiten om naar Deventer te verhuizen. Maar de informatie uit deze brief is deels tegenstrijdig met die uit het gemeente archief te Deventer voor wat betreft de datum van de verhuizing van het (hele) gezin.
“En ging bij sobritas een drankbestrijdingsvereniging, en nooit meer een borrel gedronken.”
{bron: dezelfde brief van de heer Denessen.}
Overigens worden de bezittingen in Tegelen pas op 10 oktober 1890 bij openbare verkoop verkocht (bijlage).
Documenten
Huwelijksakte Andreas Arnoldus
Grafkaart van Andreas Arnoldus, zijn echtgenote en drie zusters.
Documenten
Brief van de heer Denessen aan Jan Janssen
Pagina 1,
Pagina 2,
Pagina 3,
Pagina 4,
Agenda voor bezoek.
Huwelijksakte Andreas Arnoldus
Grafkaart van Andreas Arnoldus, zijn echtgenote en drie zusters.
Documenten
Brief van de heer Denessen aan Jan Janssen
Pagina 1,
Pagina 2,
Pagina 3,
Pagina 4,
Agenda voor bezoek.